Harzerleri ötüşü 8 gruba ayrılır.Bunlar da kendi içlerind 3 gruba ayrılır.
Temel ötüş - Orta ötüş - yeterli ötüş.
Temel Ötüşler: Vokal çukuru turu,kaba ötüş,su sesi turu
Orta ötüşler:Şok ses,vokal çukuru,Gurklama
Yeterli ötüş turu; Çınlama turu.
Uluslar arası ölçülerde yapılan müsabakalarda değerlendirme aşağıdaki şekilde yapılır.
Temel Ötüşler : 1-9 puan
1-3 arası yeterli,4-6 puan iyi,7-9 puan arası çok iyi .
Orta ötüşler : 1-6 puan
1-2 puan arası yeterli,3-4 puan iyi,5-6 puan arası çok iyi
Yeterli Ötüşler : 1-3 puan
1 puan yeterli 2 puan iyi,3 puan çok iyi.
Yanlış ötüş türleri için ceza puanı kesilir.
Ötüş türlerinin tasviri:
01- Vkal çukuru turu: Bu tanımlama tur karekterinden ve ötüş türünün boğuk ses olmasından kaynaklanır.Bu ötüşü yapan bir kuş kesintisiz bir ötüş yapar.Ses tonunun geniş bir kapsamı olmasından dolayı ve yapısında zengin değişiklik olmasından dolayıkanarya ötüş türlerinin en iyisi olarak sayılır.Bu ötüşü yapan kuş Ü-O-ve U seslerini çıkarmak zorundadır.Diğer sesli harfleri çıkarırsa hata sayılır.R harfini çıkarmalı fakat bu ses ön planda sert olmamamlıdır.En güzel ses R harfi geri çekilerek çıkarılır ve H harfine bağlanırsa oluşur.
2-Gurklama: Bu türde bas sesi doğru olarak çıkarılmaktadır.Kanarya ötüşünde gurklama olmayınca ötüş yapılmış sayılmaz.O ve U sesli harfleri çıkarılır.Diğerlerine hata verilir.Sessiz harfler K-N_ve R harfleri Bu ötüş turunun metni şöyledir.Knorrr,knorrr,kurrr,knurrr gibi.
Çeşitli varyasyonlar mümkündür.Yuvarlayarak gurklama,(burada R harfi açıkça duyulur.Boğuk Gurklama;Burada R ve K harfleri geri çekilir.Knorrr gurklama gibi.Yuvarlama knorr yapılıp vokal çukuru knordan geçilip gurklama knru ile tamamlanırsa bu knorr kusursuz knora yakın formdur.
3- Su sesi turu: Bu türdeki ötüşte kanarya sesine benzerlik duyulmaz.Çünkü ses su sesine benzemektedir.U harflerinden Ü,O harflerinden oluşan temel ses tonları oluşur.Sessiz harfler V-G-L-D_H-R ve B harfleridir.
4- Şakırdama : Önceki ötüş türlerinden ayrı olarak bu türde kanaryalar kesintili öterler.Ötüş esnasında kuşun sesinde küçük şakırdama sesleri duyulur.Bu ötüş sırasında tempo yavaştır.İki ton arasında duraklama vokal çukurundakinden daha büyüktür.Kuş hareket edince aynı zamanda şakırdama sesi meydana gelir.Bu ses kendi kendine oluşur.Bu güzel şakırdama sesinin temel tonları ü o veya u harfleridir.Sessiz harfleri L ve H harfleridir.Bu ötüş türünde kuş Ü den O ya (düşen şakırdama) veya U ya dönerse bu ötüş şakırdama ötüşünün değerini yükseltir.
5-Çukur Çınlaması: Bu tür ötüşte derinlik vardır.Çınlama yüksektir.Ve tempo oldukça hızlıdır.Gürültülüdür.Bu ötüş şakırdama ile birbirine yakındır.Sesli harf olarak Ü,O,U sesleri sessiz harflarden H duyulur.
6-Gruldama: Bileşik bir ötüş tarzıdır.Fakat bnun eğitimini yapabilmek ve yetiştirmek zordur.Kuşun gluk dediği açıkça ifade edilir.Sesli harfler Ü,O,U olmasına karşın sessiz harfler GLK,BLK,KLK sesleridir.Çok çeşitli ötüş tarzları vardır.Çukur gluk sesi,U(U harfi üzerinde ve yalın halde) su sesi ( Kloik sesi)çınlama sesi (gerçek ton üzerinde yumuşak bir ı sesi farkedilir.) Bunların yanında gluk rulesi vardır.Bu ötüşte iki gluk sesi tonu arasında R vardır.(Malinuacılar buraya dikkatttt)
7-Islık sesi (flüt) Jer kuşta bu sesin varolduğu iddia edilmektedir.Basit yapısından dolayı bütün dinleyiciler tarafından kolayca farkedilir.Orta türde ötüş sayılmasına rağmen ıslık türünde ötmeyen bir kanaryya noksan sayılır.İyi bir ıslık ötüşü Ü,O,U harfleri üzerine kurulur.Bunların üzerinde D ve T harfleri bulunmak zorundadır.
8- Çınlama turları: Bütün yetiştiricilerin turların yapılması esnasında çınlama ötüşü yapılması hakkında korkusu vardır.Çünkü bu ötüş keskindir ve çığlık sesi içinde kaybolur.İyi bir çınlama sesinde I sesi L-H ve D sesleri bulunmalıdır.Hafif bir gruldama sesi duyulur.Ve ötüş içinde hoş bir değişiklik olur.Çonlama turlarında I ve R harfi vardır.
Yukardaki trların hepsi tek bir kuşta bulunabilir.Fakat en iyi kuşlarda bile bu ötüş türlerinin bir veya bir kaçı noksandır.
Şimdi okudunuz ve yazmış ama bir şey anlamak zor diyenler olacakdır.
Ben Almanların ifadesine tercüman oldum.En iyisi dinlemektir.Yanlız kırıklardan sakınınız,yoksa hep arayanlar olmazdı.İşte bu Harz Roller dediğiniz,diyeceğiniz kuşları bulmaya çalışınız.İşte burada damızlıkçıların önemi büyüktür.Bir araya gelip iyi kuşlarınızı bir birinize dinletmek önemlidir.Ama bir araya gelinip kuşlar ortaya çıkarılınca esrarları kaybolmaktadır.Çoğu zaman bir iki yanlış veya noksan ötüş için diğerleri dört dörtlük olsa dahi ağuz burun eğilmektedir.Buda niye kuşumu getirip hevesimi kırdırayım düşüncesini ağır bastırmaktadır.İnşaallah faydalı olmuşumdur.Saygılarımla,,,
K.Öncel